Afbeelding
Foto: © Bob Awick

Het Oordeel van Salomon en Stadhuis van Naarden zijn weer samen

Kunst & cultuur

NAARDEN - Anderhalf jaar lang was het een lelijke plek boven de deuren van de trouwzaal. Nu is het prachtige 'Het oordeel van Salomon' terug in het Stadhuis van Naarden.

De klus heeft wat mogen kosten, meer dan het jaarlijkse restauratiebudget toelaat, geeft cultuurwethouder Alexander Luijten toe. Maar niemand die daar tijdens de onthulling van het schilderij afgelopen week moeilijk over doet. "Het advies om wel of niet te restaureren was voor ons heel makkelijk", vertelt restauratiespecialist Zeph Benders van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. "Ik kan de gemeente Gooise Meren feliciteren met de juiste keuze."

Vrijdagmiddag is - na anderhalf jaar een lege plek - dan eindelijk de feestelijke onthulling van het schilderij dat al vier eeuwen in het Stadhuis van Naarden hangt. Kijkend naar de werken die daar nog meer hangen, voelt wethouder Luijten zich een bevoorrecht mens. "Maar dat moet je wel goed in stand houden, daar zijn we ons van bewust", benadrukte hij. Daarbij komt dat het schilderij en het stadhuis samen een goede match vormen. "Het hangt hier al rond 1600. Dat is nog voordat Rembrandt werd geboren."

Rechtspraak
Overigens hangen er in het Stadhuis vier schilderijen die verwijzen naar de rechtspraak. Het Oordeel van Salomon is daar één van. Het Bijbelse verhaal gaat over twee vrouwen die allebei beweren de moeder van een baby te zijn. Uiteindelijk besluit Salomon om het kind dan maar in tweeën te hakken. Als vervolgens één van de twee vrouwen in huilen uitbarst en zegt dat de andere vrouw dan maar het kind moet hebben, is dat voor Salomon het teken dat juist die ene vrouw de daadwerkelijke moeder is van het kind.

Het schilderij en de lijst (die is net zo belangrijk en indrukwekkend als het werk zelf) zijn op vakkundige wijze - afzonderlijk van elkaar - gerestaureerd door de Hilversumse Caroline van der Elst (schilderij) en Eric Bernhard (lijst) uit Amsterdam. Ook afzonderlijk van elkaar zeggen beiden dat 'terug naar de basis' het uitgangspunt was. En dat was 'best een heel lastig proces', vertelt Van der Elst. "We zijn door diepe dalen gegaan, maar uiteindelijk hebben we het met elkaar tot een goed einde kunnen brengen."

(Verhaal gaat verder onder de foto)


Foto: Caroline van der Elst

Zo bestaat de achterkant uit vier horizontale dikke houten planken, die in de loop der tijd veel schade hadden opgelopen. Daarbij komt dat het werk, dat al vrij snel in slechte staat was, in eigenlijk iedere eeuw sinds het is gemaakt, is overgeschilderd. Zo waren de eerste kleuren op schilderij vooral rood en groen en is daar later wat blauw (dat was aanvankelijk duurder dan die andere kleuren) aan toegevoegd.

Wat Bernhard opviel aan het schilderij toen hij het in november 2016 voor het eerst zag, was hoe vies het was: Lagen stof, confetti, de verfontwikkeling in slechte staat, ontbrekend snijwerk, sommige delen overgeschilderd. "Allemaal aanwijzingen om het werk goed aan te pakken", vertelt Bellaart. Daarbij komt dat de lijst niet alleen mooi samenvalt met het schilderij, maar ook met het gebouw. Het maakte de opdracht des te uitdagender. "Ook in lijstenland is dit een bekend werk. Het was echt een hele eer om eraan te werken."

Conserveren
In maart 2018 begon deze klus door ervoor te zorgen dat het schilderij in ieder geval niet verder achteruit ging (conserveren). En nadat de lijst uiteindelijk in Amsterdam was aangekomen - 'een hele operatie' - startte het werk. En voor het grootste gedeelte is het gelukt om de originele bewerking naar boven te halen, vertelt Bellaart. Hij is dan ook zeer content met het eindresultaat. "Ondanks dat we los van elkaar hebben gewerkt, merk je dat het goed hangt."

Voor de wethouder zijn de positieve verhalen van Van der Elst, Bellaart en Benders het besef dat de keuze voor restauratie de juiste is geweest. "Binnen het college wordt er nog wel eens scheef naar gekeken.”Het kost toch geld, dat kun je ook aan iets anders besteden', is dan de opmerking. Maar als dit niet belangrijk is, weet ik het niet meer."

Uit de krant