'Muziek betekent alles voor mij:
Ik ben muziek'
WEESP - Volledig overvallen was Gerard van Amstel toen hij tijdens zijn jubileumvoorstelling met drie van zijn vocal groups op 25 mei verrast werd met de Weesper Erespeld. "Het is heel veel eer voor mijn persoontje", zo stelt de bescheiden dirigent, arrangeur en componist nu achteraf. "Maar ik ben supertrots op deze erkenning. Ik denk dat ik op mijn manier heb bijgedragen aan de muziekcultuur in Weesp."
De Weesper Erespeld krijgt een mooi plekje in zijn muziekstudio aan huis in Aetsveld. Daar schrijft de dirigent, arrangeur en componist graag de muziekstukken voor zijn koren en vocal groups. Op dit moment zingen er drie onder zijn bezielende leiding: Firma Vocaal, Fier! en NOON, alle met een hoog Weesper gehalte. Hij gooit er hoge ogen mee. Daarnaast verdient Gerard van Amstel zijn brood met werken voor Kwintenssens, een muziekuitgeverij waarin zijn vorige werkgever SGO is opgegaan. Ook daar doet hij het werk wat hij het liefste doet: muziek schrijven en nog eens muziek schrijven; basisscholen in heel Nederland maken gebruik van zijn muzikale onderwijsproducties. In de komende periode zal de afscheidsmusical van groep 8 met de titel 'See You!' in 340 basisscholen klinken en menig ouder zal na afloop een traantje wegpinken. In Weesp wordt de musical opgevoerd door De Terp en de Van der Muelen-Vastwijkschool. Voor het WeesperNieuws reden om op locatie het interview te houden met de Weesper musicus.
Als hij het schoolplein van de Van der Muelen-Vastwijkschool op loopt, komen de klanken van de liedjes van 'See You!' door de openstaande deuren hem al tegemoet. Heldere kinderstemmen, gelach en dansende voeten. Meteen verschijnt er een glimlach op het gezicht van Gerard van Amstel. Wat klinkt het goed en vrolijk. Hij raakt ontroerd, zoals vaak wanneer hij wordt geconfronteerd met het resultaat van zijn inspanning. Als muziek en woorden elkaar versterken, als alles klopt. Regisseuse Esther Werneke die al enige jaren voor de Van der Muelen-Vastwijk de afscheidsmusical begeleidt, geeft haar eigen draai aan het verhaal. Op deze school moeten alle 56 kinderen van de twee groepen 8 een rol in de musical krijgen. Een hele opgave, maar op te lossen door dubbele rollen toe te voegen aan het verhaal. Van Amstel neuriet mee, zijn voeten tikken op de vloer. "De begeleidingsmuziek mag iets harder, dat is beter voor de balans en de zang van de kinderen", tipt hij juf Nelly van Kassel. Een compliment voor het decor dat uit louter pallets bestaat. Van Amstel: "Het is altijd leuk om te zien wat een school met jouw geesteskindje doet. Dit is heel inventief. En de kinderen? Als ik hoor hoe de liedjes tot hun recht komen, dan wordt ik echt geraakt. Kinderen ontroeren mij snel."
Hoe schrijf je een afscheidsmusical?
"Meestal zijn de liedteksten en de verhaallijn als eerste klaar en dan maak ik de muziek erbij. Het is belangrijk dat tekst en melodie de juiste emotie overbrengen. Omdat onze tekstschrijvers Gerard van Midden en Erik Idema ook muzikaal zijn, verloopt dit proces haast intuïtief. We kunnen lezen en schrijven met elkaar."
Wat zijn belangrijke ingrediënten?
"Het thema is altijd afscheid. Gerard en ik hebben samen zeker zo'n 25 afscheidsmusicals gemaakt, dus we weten wel wat er in moet: kinderen houden van spanning en humor, en Gerard is een kei in het verwerken van humor voor ouders in het verhaal. En het eindigt met een lied over weggaan, groot worden, afscheid nemen, noem maar op. Eerst bij SGO en nu bij Kwintenssens durf ik te zeggen dat we de plank meestal goed slaan. Onze topper was de musical 'Strafkamp 8' een aantal jaren geleden, die werd door 900 scholen opgevoerd. Dit jaar hebben we veel concurrentie van de musical 'De TV Kantine' van Benny Vreden, dus ben ik met 340 verkochte musicals van See You! niet ontevreden."
Gerard van Midden en jij zijn vier handen op een buik?
"Dat kun je wel stellen. We kennen elkaar sinds de beginjaren 80, toen ik muziekleraar werd op de Harrensteinschool in Weesp, waar Gerard directeur was. Toen Gerard de overstap maakte naar uitgeverij SGO ben ik als vanzelfsprekend meegegaan naar Amersfoort. Daar ben ik ook weer met een koor gestart. Gerard en ik doen nog steeds heel veel samen."
Met als hoogtepunt de Musical Weesp 650?
"Ja, die productie in 2005 over de geschiedenis van Weesp was uniek in haar soort. Iedereen in Weesp was er enthousiast over. Samen met Gerard van Midden als tekstschrijver en Alexander Bauwens als regisseur beleefden we een prachtige tijd. Alle ideeën die we hadden, konden we verwezenlijken. Wilden we een kanon? Kwam er een kanon. Negen prachtige voorstellingen hebben we gemaakt en er gaat geen week voorbij of de musical komt wel weer ter sprake. Die energie van toen was echt geweldig!"
Anders dan de bijbelse musicals?
"Die zijn ook prachtig, maar anders. Daarvan hebben we er bij SGO, nu Kwintessens, negen gemaakt. Bij deze uitgeverij zit ik nu eenmaal in de godsdiensthoek. Zo maken we ook al 20 jaar Trefwoord, een lesmethode voor godsdienst en levensbeschouwing die op ruim 1600 basisscholen wordt gebruikt. Ik ben geen kerkganger meer, maar ik voel me thuis bij de bijbelverhalen. Het zijn mooie verhalen om kinderen waarden en normen bij te brengen en te leren hoe je met elkaar omgaat. Het gaat er dan wel om dat je een goede vertaalslag maakt naar het nu en hun wereld. Ik denk dat we daar goed in slagen."
Je begon als slagwerker en nu vier je je 40-jarig jubileum als dirigent?
"Zo kan het dus lopen. Op mijn 7de begon ik als slagwerker bij de Koninklijke Harmonie de Adelaar. Daar lag mijn hart en dat heeft me naar het conservatorium gebracht. Op mijn 16de werd ik drummer bij jongerenkoor Revelation in Weesp, maar al gauw werd ik gevraagd om te gaan dirigeren. Dat vond ik zo leuk dat ik uiteindelijk als dirigent van het conservatorium ben afgekomen. Daar heb ik nooit spijt van gehad, maar slagwerk zal ik nooit loslaten. Als het even kan, ga ik aan het drummen."
Wat heb je met arrangeren?
"Met klassieke koren reproduceer je bestaande stukken. Prachtig om te doen, maar in 1999 ontdekte ik met mijn mannengroep Vocal Challenge het plezier van een eigen draai geven aan een muziekstuk. Arrangeren vind ik echt geweldig en ik ontwikkel mij er nog steeds verder in. Na Vocal Challenge stortte ik me op mijn Weesper vocal groups Firma Vocaal en Vocal Energy. Nieuw voor mij was dat ik naast de vocale prestatie ook het beeld van een koor wilde versterken. Niet alleen het oor, maar ook het oog wil wat. Dat samenspel komt steeds beter in balans."
Wat zijn voor jou de hoogtepunten?
"Als we na stevige repetitiedagen met een koor voor het plezier nog een uurtje voor onszelf zingen. De stemmen zijn dan zo ingezongen, de zangers zo geconcentreerd, en dan krijg je zo'n mooi geluid… de energie die dan loskomt gaat rechtstreeks je hart in. Dat zijn voor mij absolute hoogtepunten, dat krijg je bij geen enkele voorstelling voor elkaar. Het bijzondere is dat elk koorlid op zo'n moment hetzelfde voelt. Zo mooi."
Wat betekent muziek voor jou?
"Ik ben gewoon muziek. Een leven zonder muziek kan ik me echt niet voorstellen. Muziek is wat mijn leven maakt. De grens tussen werk en hobby is flinterdun."
En je bent trouw?
"Dat is me met de paplepel ingegoten. Dat begon al bij Koninklijke Harmonie De Adelaar waar mijn vader actief was. Ik ben opgegroeid met het verenigingsgevoel: voor je vereniging doe je alles. Een wij-gevoel. Dat heb ik nog steeds. Als ik iets aanga, zal ik er niet snel van afwijken. En als ik wil stoppen met een koor, zal ik zorgen dat alles eerst netjes wordt afgerond voor dat ik verder ga."
Wat betekent het voor jou dat juist Weesp je eert met de Erespeld?
"Ik ben Weesp trouw, woon er dan ook mijn hele leven. Ik heb Weesp muziek gebracht in de zin van het requiem van Fauré op 4 mei, de christmas carols, de Weesper stadsmusical en Firma Vocaal. Na lang met Firma Vocaal in de Van Houtenkerk te hebben opgetreden - de akoestiek van die zaal is onovertrefbaar! - vonden we de omgeving niet meer bij de uitstraling van ons koor horen. In de Ide van Amstelzaal (vernoemd naar mijn neef) bij de Adelaar vonden we onze thuiszaal. Ik ben best trots op wat ik heb kunnen realiseren in de muziek en dat Weesp dat met een erespeld waardeert, betekent veel voor mij."